Słownik pojęć Lean to zestaw kluczowych pojęć, które pozwolą Ci lepiej zrozumieć i poznać świat Lean Managament.
5
✔ 5S – System organizacji miejsca pracy (Sortowanie, Systematyka, Sprzątanie, Standaryzacja, Samodyscyplina).
Przykład: W fabryce samochodów Toyota narzędzia są ułożone w wyznaczonych miejscach, a podłoga ma oznaczenia dla ścieżek transportowych, co redukuje czas poszukiwania narzędzi i zwiększa bezpieczeństwo.
A
✔ Andon – System wizualnego sygnalizowania problemów.
Przykład: Na linii montażowej pracownik może nacisnąć przycisk, który zapala lampkę sygnalizującą problem, co pozwala liderowi zespołu szybko zareagować.
✔ Autonomation (Jidoka) – Automatyzacja z kontrolą jakości.
Przykład: Maszyna do cięcia metalu wstrzymuje pracę, jeśli wykryje, że materiał ma nieprawidłową grubość, zamiast produkować wadliwe części.
B
✔ Batch Production – Produkcja w partiach.
Przykład: Drukarnia drukuje 1000 broszur jednocześnie, ale w Lean dążyłaby do drukowania ich w mniejszych ilościach, aby uniknąć nadprodukcji.
✔ Bottleneck (Wąskie gardło) – Element ograniczający wydajność procesu.
Przykład: W piekarni wypiek chleba trwa 30 minut, ale krojenie i pakowanie trwa 5 minut, co oznacza, że chleb czeka, zamiast być od razu przetwarzany.
C
✔ Continuous Improvement (Kaizen) – Stałe doskonalenie procesów.
Przykład: W magazynie co tydzień pracownicy zgłaszają pomysły na usprawnienia – jeden z nich sugeruje zmianę układu półek, co skraca czas kompletowania zamówień o 15%.
✔ Cycle Time – Czas wykonania jednej jednostki produktu.
Przykład: Jeśli wykonanie jednego mebla zajmuje 2 godziny, ale dzięki eliminacji zbędnych ruchów można to skrócić do 1,5 godziny, to poprawia efektywność.
D
✔ DMAIC – Metodologia Six Sigma (Define, Measure, Analyze, Improve, Control).
Przykład: Firma kurierska analizuje, dlaczego paczki są często uszkodzone. Po przeprowadzeniu DMAIC okazuje się, że pracownicy układają je niewłaściwie. Zmieniono instrukcję pakowania, co zmniejszyło liczbę uszkodzeń o 40%.
✔ DOWNTIME – 8 rodzajów marnotrawstwa:
- Defekty – Wadliwe produkty (np. błędnie wydrukowane etykiety).
- Nadprodukcja – Produkowanie więcej, niż potrzeba (np. 1000 broszur, gdy zamówienie było na 500).
- Oczekiwanie – Przestoje (np. pracownik czeka na dostawę materiałów).
- Niewykorzystany talent – Nieangażowanie pracowników w poprawę procesów.
- Transport – Zbędne przemieszczanie towarów.
- Nadmierne przetwarzanie – Zbyt skomplikowane procesy.
- Zbędne ruchy – Niewygodny układ stanowisk pracy.
- Nadmierne zapasy – Magazynowanie więcej, niż jest potrzebne.
G
✔ Gemba – „Miejsce, gdzie dzieje się praca”.
Przykład: Manager odwiedza halę produkcyjną, zamiast analizować raporty w biurze, by lepiej zrozumieć rzeczywiste problemy.
✔ Gemba Walk – Przechadzka w miejscu pracy w celu identyfikacji usprawnień.
Przykład: Kierownik marketu przechodzi po sklepie i zauważa, że klienci często pytają o lokalizację produktów. Wprowadza nowe oznaczenia na półkach.
H
✔ Heijunka – Wyrównywanie produkcji.
Przykład: Zamiast produkować 1000 sztuk jednego modelu butów jednocześnie, firma rozkłada produkcję na kilka dni, by lepiej reagować na zmienne zamówienia.
J
✔ Just-in-Time (JIT) – Produkcja na czas.
Przykład: W fabryce samochodów fotele są dostarczane dokładnie wtedy, gdy mają być zamontowane, zamiast przechowywać duże zapasy.
K
✔ Kaizen – Ciągłe doskonalenie.
Przykład: Firma sprzątająca wprowadza nowy system organizacji środków czystości, co skraca czas przygotowania do pracy o 30%.
✔ Kanban – System sygnalizacji potrzeb materiałowych.
Przykład: W fabryce elektroniki pracownik pobiera ostatnią paczkę śrubek, co automatycznie uruchamia zamówienie kolejnej partii.
M
✔ Muda (Marnotrawstwo)
Przykład: W drukarni pracownik codziennie odkłada kartony w innym miejscu, przez co inni tracą czas na ich szukanie.
✔ Mura (Nierównomierność)
Przykład: W restauracji w godzinach szczytu jest duże obłożenie, ale w innych godzinach pracownicy się nudzą.
✔ Muri (Przeciążenie)
Przykład: Magazynierzy muszą dźwigać ciężkie paczki ręcznie, zamiast korzystać z wózków transportowych.
O
✔ One-Piece Flow – Produkcja jednej sztuki naraz.
Przykład: Firma produkująca meble zamiast składać 50 szafek naraz, kończy jedną przed rozpoczęciem kolejnej, co poprawia jakość i zmniejsza zapasy.
P
✔ PDCA (Plan-Do-Check-Act) – Cykl doskonalenia.
Przykład: Restauracja testuje nowy system zamówień, sprawdza wyniki i wprowadza poprawki.
✔ Poka-Yoke – System zapobiegania błędom.
Przykład: W fabryce kabli maszyna zatrzymuje się automatycznie, jeśli kabel jest za krótki, by uniknąć wadliwego produktu.
T
✔ Takt Time – Czas taktu, tempo produkcji zgodne z zapotrzebowaniem.
Przykład: Jeśli firma musi wyprodukować 100 sztuk na godzinę, ale pracownicy produkują 80, to znaczy, że nie nadążają za zapotrzebowaniem.
✔ Total Productive Maintenance (TPM) – Utrzymanie maszyn w doskonałym stanie.
Przykład: W zakładzie drukarskim pracownicy codziennie sprawdzają drukarki, co zmniejsza liczbę awarii.
V
✔ Value Stream Mapping (VSM) – Analiza strumienia wartości.
Przykład: Firma kurierska mapuje cały proces dostawy paczki i odkrywa, że można skrócić czas wysyłki o 2 dni, eliminując niepotrzebny przystanek w magazynie.
